W 2020 r. około jedną piątą całkowitej pracy drogowego transportu towarowego w UE wykonywały puste pojazdy. Udział pracy pustych pojazdów jest nieco wyższy w transporcie krajowym (24%) niż w całości (20%) i jest znacznie wyższy w porównaniu z transportem międzynarodowym (13%).

W przypadku całkowitego drogowego transportu towarowego Cypr odnotował najwyższy udział spośród państw członkowskich, dla których dostępne są dane (44% pojazdokilometrów pustych pojazdów).

Prawdopodobnie odzwierciedla to, że większość podróży albo przewozi towary importowane przez porty, albo dotyczy ruchu budowlanego, który w dużej mierze jest ruchem jednokierunkowym.

Za Cyprem uplasowały się Austria i Irlandia (po 34%). Na drugim końcu skali najniższy odsetek spośród państw członkowskich, dla których dostępne są dane (6%), zgłosiła Belgia, a następnie Dania (8%).

Zaobserwowano, że puste przejazdy są bardziej rozpowszechnione w transporcie krajowym, gdzie pokonane odległości są zwykle znacznie krótsze. Z kolei w przypadku transportu międzynarodowego wszystkie państwa członkowskie zgłosiły znacznie niższe poziomy wydajności pustych pojazdów.

Tylko kilka państw członkowskich odnotowało udziały w 2020 r. powyżej 20%: Luksemburg (24%), Austria (23%) i Holandia (21%). Świadczy to o ekonomicznym znaczeniu możliwości zdobycia ładunków na podróż powrotną w transporcie międzynarodowym.

Puste przejazdy w Polsce

Na terenie naszego kraju puste przejazdy to aż 22% wykonanych przewozów. W przewozach krajowych jest to 33%. Wyniki te są wyższe od unijnej średniej, przez co znajdujemy się na górze listy z najwyższym udziałem pustych przebiegów w krajowym transporcie.

Jednak w przypadku tras międzynarodowych w Polsce puste przebiegi wynosiły, podobnie jak w poprzednim roku ok. 13%. Jedną z wielu przyczyn pustych przebiegów jest struktura branży transportowej, sam problem pogłębia się coraz bardziej z uwagi na walkę cenową na giełdach transportowych.

Jak ograniczyć puste przejazdy?

Puste przebiegi są naturalną konsekwencją niesymetrycznego przepływu towarów w wyniku zmieniających się i nierównomiernych wymagań. Coraz częściej do rozwiązania problemu pustymi przebiegami wykorzystuje się nowoczesne technologie.

System zarządzania transportem (TMS) to platforma logistyczna wykorzystująca technologię, która pomaga firmom planować, realizować i optymalizować fizyczny przepływ towarów, zarówno przychodzących, jak i wychodzących, oraz upewniać się, że przesyłka jest zgodna z przepisami, a odpowiednia dokumentacja jest dostępna.

Dzięki TMS przewoźnicy otrzymują precyzyjne dane na temat swojej floty i jej obłożenia. Telematyka umożliwia redukcję nie tylko pustych przebiegów, ale również przestojów, zanim samochód wyruszy w trasę.

Bardzo ważne, są również wprowadzone na terenie UE rozwiązania środowiskowe, do których zalicza się ograniczenie udziału pustych przebiegów. Ich redukcja jest jednym ze sposobów na redukcję emisji dwutlenku węgla.

Czy będzie jeszcze gorzej?

Niestety, prognozy dotyczące pustych przebiegów nie są optymistycznie. W lutym 2022 roku w życie mają wejść postanowienia z Pakietu Mobilności Komisji Europejskiej. Jest to zbiór trzech inicjatyw dotyczących zarządzania komercyjnym transportem drogowym w Unii Europejskiej. Stanowi największą zmianę w unijnych przepisach dotyczących transportu drogowego, obejmującą wiele aspektów działalności branży.

Jednym z takich aspektów jest obowiązek powrotu samochodu ciężarowego do kraju, gdzie został zarejestrowany w ciągu 8 tygodni. Dodatkowo w życie wejdą przepisy regulujące transport kabotażowy.

Kabotaż to transport ładunków pomiędzy punktami odbioru w innym państwie członkowskim UE lub EFTA niż w kraju, gdzie znajduje się siedziba firmy transportowej. Istotą kabotażu jest fakt, że jest to usługa tymczasowa, realizowana przez pojazd samochodowy zarejestrowany za granicą.

Kabotaż umożliwia więc wielu przedsiębiorcom prowadzenie swojej działalności poza granicami własnego kraju. Zgodnie z nowymi przepisami przewoźnicy nie będą mogli oferować przewozów kabotażowych przez 4 dni, jeżeli wykonali uprzednio już 3 takie przewozy.

Nic dziwnego, że Pakiet Mobilności spotyka się z dużą krytyką środowisk transportowych. Dla firm logistycznych i transportowych nowe przepisy pociągną za sobą zmiany strukturalne.

Mali i średni przewoźnicy z Europy Wschodniej z dużym prawdopodobieństwem będą zmuszeni do skoncentrowania się na rynkach krajowych, ponieważ koszty finansowe transportu towarów do innych krajów UE będą nieopłacalne. W związku z tym przewiduje się niedobór usług transportowych w Europie Zachodniej, a ich nadmiar w Europie Wschodniej.